Những ga – ra sơn gò – hàn trên hè phố ngày nay có lẽ chỉ kiếm được những khoản “tiền còm” trên thân xác những chiếc xe hơi tàn tạ ra đời 90 – 95 hay của vài bác lái xe tải chỉn chu, ưa hình thức. Bây giờ, những chủ nhân của xe hơi đời mới chỉ cười nhạt trước những vụ va chạm lặt vặt, vì những vết móp méo, xước sát sẽ có các service xịn lo chu toàn, còn hoá đơn thanh toán sẽ gủi tới hãng bảo hiểm. Với trình độ sơn “gò” hàn hiện nay của các servece chính hãng, thật khó mà phân biệt được chiếc xe còn “xịn” với “con bệnh” vừa ra khỏi “thẩm mỹ viện”.

Sơn là công đoạn cuối cùng có tính quyết định tới hình thức của chiếc xe đang sửa chữa. Khác với quy trình sơn tĩnh điện thường được thiết lập trên dây chuyền sản xuất xe mới, trong dịch vụ sửa chữa người ta thường trang bị hệ thống sơn sấy quy mô lớn – có tính linh hoạt cao. Tạp chí ÔTÔXMVN kỳ này giới thiệu với độc giả một dây chuyền sơn sấy sửa chữa thông dụng trong các service lớn của chính hãng.

Trang bí chính của dây chuyền sơn sấy sửa chữa là một ca-bin sơn cho phép lọc sạch tuần hoàn toàn kết hợp sấy và hút ẩm không khí, trong đó có các thiết bị chiếu sáng và chếu nhiệt, làm mát…Ngoài ra, bộ công cụ kèm theo trong dây chuyền gồm: cân điện tử dùng để pha sơn, dàn khuấy sơn tự động cùng các hộp dựng sơn có nắp ép tích hợp cùng bộ cánh khuấy, máy tính + phần mềm tra cứu công thức sơn và một tủ thẻ mã màu do chính hãng sản xuất sơn cung cấp.

Quy trình sơn sửa ô tô, có 6 công đoạn được thực hiện.

Kỹ thuật viên tiến hành so màu xe với tập thẻ mã số màu của loại xe đó để chọn ra thẻ tương thích, với những đời xe sơn nhiều tông sẽ có cả bộ thẻ màu cho từng bộ phận của nó. Cũng trong bước này chuyên viên pha sơn cần xác định diện tích bề mặt cần sơn để tính ra lượng sơn đủ dùng. Hàng sơn cũng cung cấp một ba – ren định lượng sơn cho các module thân, vỏ, khung, sươn của các loại xe, ví dụ sơn toàn bộ một chiếc sedan Ford Mondeo V6 cần 4 kg sơn còn 4 cánh của nó dùng hết 0,3 kg. Đối với những mảnh sơn nhỏ không chiếm hết một mô - đun định lượng, kỹ thuật viên sẽ tự xác định khối lượng sơn cần thiết theo kinh nghiệm, sai số không đang kể. ở công đoạn này, chuyên gia pha sơn cũng cần đánh giá kỹ lưỡng những phẩm chất thực của màu xe khoang hành lý, ca- poo, nóc xe…), bạc gió (mũi xe, cản trước, lưng gương…), độ xuống màu chung theo thời giẳn dụng để gia giảm công thức lúc pha sơn, tạo mảng màu mới trùng hoàn toàn với thân xe cũ.

Kỹ thuật viên nhập tên xe, mã số màu và tổng khối lượng sơn cần pha vào bảng tra trên máy tính. Phần mềm chuyên dùng cho hãng sản xuất cung cấp kèm theo dây chuyền sơn sẽ lập tức tính ra tỷ lệ các màu sơn thành phần để pha ra màu sơn xe. Căn cứ khối lượng tổng mà kỹ thuật viên nhập vào, khối lượng từng màu sơn thành phần cũng được xác định chính xác tới 1/10gam. Sau lệnh in, kỹ thuật viên sơn cần cho chiếc xe đang sửa chữa. Với những dòng xe đang được sử dụng rộng rãi trên tiền tệ thì công thức pha sơn thường có sẵn ngay trong tủ đựng thẻ mã màu vì chúng được sử dụng thường xuyên, thậm chí chuyên gia pha sơn có thể nhớ hết màu thành phần và tỷ lệ pha.

Trên chỉ dẫn pha sơn của máy tính, thông tin về các màu sơn thành phần chia làm 3 cột: tên miêu tả màu sơn, mã số màu và khối lượng cần dùng. Căn cứ trang in chỉ dẫn, kỹ thuật viên chọn các họp sơn thành phần theo mã số ghi trên vỏ rồi đưa chúng lên dàn khuấy tự động để xử lý váng và đông kết. Tiếp theo, sẽ đặt một hộp rỗng sạch lên cân điện tử và lần lượt rót vào đó các màu sơn thành phần theo đúng khối lượng ghi trong chỉ dẫn. Cuối cùng, hộp sơn vừa pha được đưa lên máy khuấy thật kỹ, chuyên gia pha sơn sẽ kiểm tra màu đã pha và gia giảm thành phần đôi chút cho màu pha mới trùng hoàn toàn với độ bạc của màu xe cũ.

Làm khô, sạch phần vỏ xe cần sơn đồng thời che chắn các chi tiết xung quanh vùng sơn nếu chúng khác màu, dán băng keo che các nẹp mạ, mặt kính (với những chi tiết khó che chắn có thể quét phủ lên chúng một lớp mỡ loáng thật mỏng). Thông gió phòng sơn, lọc không khí sau đó đặt lại các chế độ sấy, hút ẩm, chiếu sáng và chiếu nhiệt, thông thường nhiệt độ chuẩn khi sơn là 30⁰C, còn khi sấy là 70⁰C.

Khi các thông số về nhiệt, độ ẩm, ánh sáng đạt yêu cầu, đưa xe vào ca- bin và tiến hành sơn lót, nếu lớp sơn này đã được thực hiện ngay sau công đoạn bả ma –tít đánh ráp lại cho mịn, sấy khô và tiến hành phun nước màu thứ nhất. Trong quá trình người thợ phun các nước sơn, thiết bị hút gió trong ca – bin được kích hoạt để bụi sơn không bay lơ lửng làm vẩn đục không khí hoặc bám vào các chi tiết khác. Thời gian thực hiện thao tác sơn phụ thuộc vào điện tích bề mặt cần che phủ, nhưng tổng thời gian từ xe chạy vào ca – bin, qua giai đoạn sơn cho đến khi sấy xong ở nhiệt độ 70⁰C thường là 8 giờ (1 ca làm việc).

Hoa màu và đánh bóng

Sau khi ra khỏi ca – bin sơn sấy, xe cần được đánh bóng toàn bộ để hoà màu giữa 2 lớp sơn mới và cũ. Dù kỹ thuật và kinh nghiệm pha sơn của chuyên gia điêu luyện đến cỡ nào thì vết sơn mới cũng hơi bị chênh so với bề mặt sơn cũ trên toàn xe, nếu không có công đoạn đánh bóng hoà màu này. Kỹ thuật viên sẽ bôi xì bóng lên toàn xe và đánh kỹ, đặc biệt ở vùng mới sơn và khu vực tiếp giáp nó. Việc đánh bóng bằng xi có tác dụng làm mờ và cũ bớt mảng sơn mới nhưng lại làm mới và bóng những mảng sơn cũ, làm tốt công đoạn này sẽ rất khó nhận ra việc chiếc xe vừa trải qua “thẩm mỹ viện”.

ở thị trường dịch vụ Việt Nam, quy trình sơn sấy sửa chữa chính quy và hiện đại như mô tả trên đây hiện chỉ có ở một vài service lớn. Tuy nhiên, chất lượng công việc vẫn còn phụ thuộc khá nhiều vào năng lực, kinh nghiệm và sự linh hoạt của các kỹ thuật viên. Do vậy, các service rất chú trọng việc kết hợp với nhà cung cấp sơn và thiết kế để đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ thợ lành nghề.